Europejska Fundacja Pamiec i Dziedzictwo

Projekt pod nazwą "Pień, stanowisko 9, powiat bydgoski – opracowanie i publikacja wyników badań wczesnośredniowieczno-nowożytnego cmentarzyska" dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury, uzyskanych z dopłat ustanowionych w grach objętych monopolem państwa, zgodnie z art. 80 ust. 1 ustawy z dnia 19 listopada 2009 r. o grach hazardowych. Instytucją Zarządzającą Programem "Ochrona zabytków archeologicznych 2020" jest Narodowy Instytut Dziedzictwa.

Realizatorem zadania jest Europejska Fundacja "Pamięć i Dziedzictwo". Koordynatorem naukowym jest dr hab. prof. UMK, Dariusz Poliński (Wydział Historyczny, Instytut Archeologii UMK, Toruń).

Ponadto w skład kadry merytorycznej wchodzą:

dr Alicja Drozd-Lipińska
(Wydział Nauk Biologicznych i Weterynaryjnych UMK, Toruń),
dr Dariusz Błaszczyk
(Instytut Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego),
dr Łukasz Czyżewski
(Wydział Nauk Historycznych, Instytut Archeologii UMK, Toruń),
prof dr hab. inż. Daniel Makowiecki
(Wydział Nauk Historycznych, Instytut Archeologii UMK, Toruń),
prof. dr hab. Tomasz Goslar
(Wydział Fizyki, Uniwersytet Adama Mickiewicza, Poznań),
dr hab. Małgorzata Grupa, prof. UMK
(Wydział Nauk Historycznych, Instytut Archeologii UMK, Toruń),
dr Marek Kołyszko
(Wydział Nauk Historycznych, Instytut Archeologii UMK, Toruń).

Celem ogólnym projektu jest opracowanie, wraz z obowiązkową publikacją książkową, wyników przeprowadzonych badań archeologicznych, w tym analiza i konserwacja pozyskanych w ramach tych badań zabytków. Zadanie jest realizowane w trybie
1-rocznym.

Lokalizacja stanowiska archeologicznego:
https://goo.gl/maps/nZhfNDVV19gbEkBo9

Celem szczegółowym przedsięwzięcia jest upowszechnienie i umiędzynarodowienie wyników badań na cmentarzysku wczesnośredniowieczno-nowożytnym w Pniu w gminie Dąbrowa Chełmińska. W ramach projektu zostaną kompleksowo opracowane źródła archeologiczne z lat 2005-2009 oraz wyniki przeprowadzonych analiz antropologicznych, archeozoologicznej, tkanin i C-14.

Rezultatem projektu będzie dwujęzyczna (polsko-angielska) monografia i broszura popularnonaukowa (obie w trybie Open Access) oraz materiały multimedialne (strona internetowa projektu, media społecznościowe). Pozwoli to na wprowadzenie do obiegu naukowego, także w wymiarze międzynarodowym, wyników badań jednego z bardziej interesujących cmentarzysk z obszaru Polski, na którym odkryto elitarne, bogato wyposażone groby komorowe z wczesnego średniowiecza, oraz położone w tym samym miejscu nowożytne pochówki ludności protestanckiej (mennonitów).

Powyższa publikacja powinna pomóc władzom samorządowym w ochronie archeologicznego dziedzictwa kulturowego i jego promocji wśród lokalnej społeczności.

Charakterystyka naukowa:
Wyniki prac badawczych wczesnośredniowieczno-nowożytnego cmentarzyska w Pniu, przeprowadzonych w latach 2005-2009, wskazują, że mamy do czynienia ze stanowiskiem o charakterze unikatowym. Odkryto tam jedyny w swoim rodzaju zespół wczesnośredniowiecznych, elitarnych grobów komorowych oraz jedno z nielicznych nowożytnych cmentarzysk o charakterze wiejskim; wczesnośredniowieczny pochówek konia to jeden z nielicznych przykładów tego typu zachowań funeralnych, nie tylko na ziemiach polskich, ale też na terenie całej Słowiańszczyzny Zachodniej. Tak więc upowszechnienie wyników tych badań, także w wymiarze międzynarodowym, w formie interdyscyplinarnej, dwujęzycznej monografii (języki polski i angielski) jest głównym celem zadania.

Ranga publikacji:

Książka będzie mieć bardzo istotny wpływ na obraz obrządku pogrzebowego ówczesnych społeczności. W monografii zostanie zaprezentowane kompleksowe opracowanie archeologiczne wyników badań wykopaliskowych cmentarzyska w Pniu z uwzględnieniem wcześniejszych, przypadkowych odkryć. Opracowane zostaną także wyniki wcześniej wykonanych analiz: antropologicznych pochowanych osobników, archeozoologicznej szkieletu konia i pozyskanych z grobów tkanin jedwabnych. Niezbędne będzie opracowanie graficzne terenowej dokumentacji rysunkowej i zabytków oraz wykonanie uzupełniającej dokumentacji fotograficznej ruchomych źródeł.

Efektem publikacji monografii cmentarzyska w Pniu będzie wprowadzenie do obiegu naukowego i środowisk konserwatorskich pełnych wyników prac archeologicznych na tym stanowisku, znanych do tej pory z kilku krótkich sprawozdań i artykułów o charakterze analitycznym i źródłoznawczym. Będzie to istotny krok w studiach nad obrządkiem pogrzebowym okresu wczesnośredniowiecznego i nowożytnego, nie tylko na pograniczu kujawsko-pomorskim, ale również w Polsce i Europie.

W dyskusji nad pojawieniem się grobów komorowych na obszarze piastowskiej Polski ważny argument będą stanowić uzyskane daty radiowęglowe. Z kolei trudno przecenić rezultaty prac badawczych związanych z nowożytną fazą cmentarzyska w Pniu, zwłaszcza że mamy do czynienia z obiektem nie tylko o charakterze wiejskim (cmentarzyska tego rodzaju są rzadko badane, a jeszcze rzadziej publikowane), ale będącym najprawdopodobniej miejscem pochówków ludności protestanckiej, być może także mennonickiej.

Planowane jest także (dla potrzeb dokumentacyjnych, jak również publikacji multimedialnych - popularyzatorskich) opracowanie 3D części unikatowych zabytków archeologicznych i obiektów z cmentarzyska różnorodnymi technikami, m.in. za pomocą fotogrametrii. Prace obejmować też będą rekonstrukcję trójwymiarową wybranych części stanowiska w oparciu o numeryczny model terenu i dane fotogrametryczne.

Poprzez publikację broszury popularnonaukowej oraz dzięki czynnemu włączeniu miejscowych władz samorządowych w upowszechnienie rezultatów proponowanego projektu. Celem przedsięwzięcia wydawniczego będzie również popularyzacja wiedzy o stanowisku w regionie i wśród lokalnej społeczności (powiat bydgoski i gmina Dąbrowa Chełmińska).

Aspekt cyfrowy przygotowywanej publikacji oraz jej dwujęzyczność, dostęp w formie elektronicznej zarówno do samej monografii, jak też do wybranych obiektów i zabytków pozwoli na umiędzynarodowienie rezultatów przeprowadzonych badań. Włączenie w realizację zadania lokalnych władz i mediów pozwolić ma na osiągnięcie konkretnego efektu w zakresie edukacyjnym, w tym uwrażliwienie miejscowej społeczności na kwestie ochrony dziedzictwa archeologicznego. Ponadto pomóc ma w objęciu szerszą opieką nie tylko stanowisk archeologicznych w Pniu, ale także w regionie.

W związku z koniecznością wniesienia wkładu własnego, Europejska Fundacja "Pamięć i Dziedzictwo" zaprasza Osoby fizyczne i prawne, zwłaszcza samorządy, przedsiębiorców, instytucje krajowe i zagraniczne, do wsparcia darowizną na cel statutowy: "Wykopaliska w Pniu", a tym samym skorzystania z możliwości zostania Mecenasem Archeologii Polskiej .

Całkowity budżet Projektu wynosi 82.500,00 zł, z czego 66.000,00 zł (85 %) zapewnia Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, a 16.500,00 zł (15 %) musi zorganizować nasza fundacja. W sytuacji, gdy zebrana kwota przekroczy wskazaną kwotę, nadwyżka zostanie przeznaczona na dodruk publikacji i jej dalszy kolportaż oraz na uroczyste podsumowanie Projektu i podziękowanie wszystkim Przyjaciołom, Partnerom, Współpracownikom i Mecenasom. Jesteśmy otwarci na ujęcie w publikacjach logotypów oraz informacji o Instytucjach i Osobach, które udzielą pomocy w powstaniu monografii, jak również chętnie wsłuchamy się w propozycje Partnerów Społecznych, Samorządowych czy Biznesowych. Jesteśmy otwarci na wszelką pomoc i współpracę, również poprzez sporządzenie umowy darowizny czy umowy barterowej. Zachęcamy Jednostki Samorządu Terytorialnego oraz Firmy, którym bliska jest popularyzacja dorobku polskich naukowców, do włączenia się w poczet Mecenasów i Darczyńców, a przez to promować również reprezentowane instytucje i podmioty jako zaangażowane w odkrywanie historycznego i kulturowego dziedzictwa.

Wyodrębniony rachunek bankowy projektu:

PKO Bank Polski S.A.: 83 1020 5011 0000 9002 0274 7590.

Pień, powiat bydgoski

Masz pytania?